1.Ulga na złe długi w PIT i CIT
Od 1 stycznia 2020 r. wierzyciele zyskają możliwość pomniejszenia podstawy opodatkowania o kwotę wierzytelności, jeżeli wierzytelność ta nie zostanie uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub fakturze (rachunku). Tak zwana ulga na złe długi zostanie wprowadzona zarówno w podatku dochodowym od osób prawnych, jak i fizycznych i ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.
Złe długi – stan obecny
W podatku dochodowym, obowiązuje zasada, że przychodem są kwoty należne choćby faktycznie nie zostały otrzymane. Ma to ten skutek, że przychód podatkowy powstaje niezależnie od tego, czy została zapłacona należność wynikająca z tego przychodu. Jest to w oczywisty sposób niekorzystne dla wierzycieli, którym dłużnicy zalegają z wypłaceniem należności. Z kolei analogiczne zastosowanie opisanej zasady oznacza, że zalegający d łużnicy, uprawnieni są do obniżania przychodu do opodatkowania o niezapłacone wierzycielowi kwoty z tytułu dokonanych operacji gospodarczych. Przy tym b rak terminowej zapłaty za towary lub usługi, jak również długie oczekiwanie na nią, oznacza szereg negatywnych konsekwencji dla wierzycieli i prowadzi do tzw. zatorów płatniczych.
Skutki wprowadzenia ulgi na złe długi w podatkach dochodowych
Od 1 stycznia 2020 r. wierzyciele pomniejszą podstawę opodatkowania o kwotę wierzytelności w przypadku, w którym wierzytelność nie zostanie uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub fakturze (rachunku). Z kolei dłużnicy będą mieli obowiązek doliczenia do podstawy opodatkowania kwoty nieuregulowanego zobowiązania, co ma ich motywować do zapłaty (zob. art. 26i updof, art. 18f updop i art. 11 ust 4-19 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne – w brzmieniu projektowanym od 1 stycznia 2020 r. ).
Warto dodać, że u lga na złe długi jest rozwiązaniem wprowadzonym na wzór ulgi obowiązującej już w zakresie VAT. Nowe przepisy wprowadzone w podatkach dochodowych mają rozwiązać kwestie tzw. “nieściągalnych wierzytelności” na wzór rozwiązania przyjętego w podatku od towarów i usług.
Oczywiście po pomniejszeniu podstawy opodatkowania może dojść do sytuacji w której
- dłużnik zapłaci wierzytelność lub
- wierzyciel wierzytelność sprzeda.
W takim wypadku, wierzyciel będzie musiał zwiększyć podstawę opodatkowania oraz zapłacić podatek w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana (zbyta). Natomiast dłużnik, który ureguluje zobowiązanie, będzie miał prawo do korekty zwrotnej w rozliczeniu za okres, w którym zobowiązanie zostanie uregulowane.
Warunki uprawniające do zastosowania ulgi na złe długi
Prawo do ulgi będzie przysługiwało pod warunkiem, że:
- wierzyciel i dłużnik podlegają w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu,
- wobec dłużnika nie będzie prowadzone postępowanie restrukturyzacyjne lub likwidacyjne,
- faktura dokumentująca wierzytelność zostanie wystawiona w czasie przewidzianym w ustawie (zob. niżej).
Opisane warunki muszą być przy tym spełnione łącznie, aby można było skorzystać z ulgi.
Ulga na złe długi będzie miała zastosowanie tylko, jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym została wystawiona faktura (rachunek) lub została zawarta umowa nie upłynęły 2 lata. Przy tym w przypadku, gdy rok kalendarzowy wystawienia faktury jest inny niż rok zawarcia umowy, nie mogą upłynąć 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego późniejszej z tych czynności.
Za dodatkowy warunek należy także uznać brak powiązań kapitałowych między dłużnikiem a wierzycielem. Podmioty powiązane z ulgi nie będą więc mogły skorzystać (w zakresie wzajemnych transakcji).
Stosowanie ulgi – przepisy przejściowe
Ulgę na złe długi będzie można stosować do transakcji handlowych, których termin zapłaty upływa po dniu 31 grudnia 2019 r. (art. 16. ustawy nowelizującej). Przy tym w przypadku podatników CIT, których rok podatkowy jest inny niż rok kalendarzowy i rozpocznie się przed dniem 1 stycznia 2020 r., przepisy o uldze mają zastosowanie począwszy od roku podatkowego rozpoczynającego się po 31 grudnia 2019 r., w odniesieniu do transakcji handlowych, w przypadku których termin zapłaty upływa po dniu 31 grudnia 2019 r. (art. 17 ust 2 ustawy nowelizującej).
Podsumowanie
Z powodu możliwości zastosowania ulgi na złe długi dodatkowo rośnie znaczenie terminowej zapłaty zobowiązań przez dłużników. Skutki niepłacenia na czas swoich długów będą od 1 stycznia 2020 r. coraz bardziej dotkliwe dla dłużników. Dlatego warto rozważyć pozyskanie zewnętrznego źródła finansowania (np. kredytu w rachunku bieżącym) by nie dopuścić do powstania zaległości w płaceniu zobowiązań.
2.Wkrótce kolejne zmiany w VAT
1 września 2019 r. wchodzą w życie zmiany w VAT wprowadzane ustawą z 4 lipca 2019 r. Zmiany ograniczają możliwość korzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT oraz wprowadzają nową definicję pierwszego zasiedlenia (bardziej dostosowaną do wymogów prawa unijnego).
Ustawa z 4 lipca 2019 r. wchodzi w życie 1 września 2019 r., ale część regulowanych jej przepisami rozwiązań wejdzie w życie w późniejszych terminach.
Na podstawie przepisów tej ustawy od 1 stycznia 2020 r. zostaną wprowadzone:
- zakaz wystawiania faktury do paragonu niezawierającego NIP-u nabywcy (art. 106b ust. 5 ustawy o VAT),
- dodatkowe zobowiązanie podatkowe za naruszenie zakazu wystawiania faktur do paragonów niezawierających NIP-u nabywcy (art. 106b ust. 6 ustawy o VAT),
- sankcje w postaci dodatkowego zobowiązania podatkowego za ujęcie w ewidencji faktury wystawionej na podstawie paragonu niezawierającego NIP-u nabywcy (art. 109a ustawy o VAT).
Kolejne zmiany wprowadzane tą ustawą wejdą w życie 1 kwietnia 2020 r. i będą dotyczyły:
- likwidacji obowiązku składania informacji podsumowujących w obrocie krajowym (art. 18c ust. 1 pkt 1, wykreślenie art. 101a ustawy o VAT),
- rozliczeń importu towarów – rezygnacja z obowiązku przedstawiania dokumentów potwierdzających rozliczenie podatku należnego z tytułu importu towaru w deklaracji podatkowej (art. 33a ustawy o VAT),
- ulgi na złe długi (art. 89a ustawy o VAT),
- obowiązku składania deklaracji VAT wraz z ewidencją VAT w formacie dokumentu elektronicznego JPK_VAT, a także sankcji za nieprawidłowości w składaniu deklaracji i ewidencji w formacie JPK (art. 99 ust. 11c, art. 109 ust. 3b–3k ustawy o VAT).